Geschiedenis van WOUW-Amsterdam

Lees ook het artikel over de Wouw van 1981 tot 1992

 

Oprichting

De Stichting Wouw-Amsterdam werd officieel opgericht in 1990. Aan de wieg van deze stichting stond een kleine groep Amsterdamse vrouwen die allen vanaf het begin van de tweede feministische golf actief waren in de vrouwenbeweging. De meesten waren al lid van het in 1981 opgerichte landelijke WOUW Vlechtwerk, een vereniging van maatschappijkritische 50+ vrouwen die zich inzette voor de belangen van oudere vrouwen.

Wat begon als een soort Amsterdamse praatgroep, groeide in elkele jaren tot een netwerk van ongeveer 150 oudere vrouwen, die elkaar in stedelijke bijeenkomsten, maar vooral in werk- en andere groepen regelmatig ontmoeten. Men besloot een onafhankelijke stichting WOUW Amsterdam in het leven te roepen, die gemeentelijke subsidie kon aanvragen voor ondermeer een driemaandelijks Nieuwsblad.

 

 

 

 

 

Amsterdamse WOUW-vrouwen lopen mee in demonstraties voor vrouwenrechten, begin tachtiger jaren, v.l.n.r. Annet Haak, Toos Koedam, Tini Dekker, onbekend, Riet van der Poort.

 

 

 

Landelijke Wouw

In 1981 startte een tiental 50+vrouwen in Rotterdam de WOUW. Via een netwerk wilden zij ijveren voor meer aandacht voor en inspraak van oudere vrouwen. Overal in het land volgden vrouwen dit Rotterdamse initiatief, waarna de Vereniging Wouw-Vlechtwerk werd opgericht. De doelstelling bleef: meer invloed en aanzien van oudere vrouwen in de samenleving.

De oprichtingsbespreking vond plaats op de vrouwenstakingsdag 30 maart 1981 in Rotterdam. De oprichting van de Stichting WOUW Nederland was op 12 juni 1983 te Rotterdam. Het doel was een groep te vormen van leeftijdgenoten in de leeftijd van 45 tot 75 jaar, die actief wilden zijn in het signaleren van ongewenste situaties in de samenleving voor oudere vrouwen en het bestrijden daarvan. Het heette aanvankelijk WOW, Wijze Oude Wijven, later WOUW. Ze organiseerden de WOUW-dagen in 1984 en 1985. Maart 1985 verscheen het eerste WOUW-Netwerk-Nieuws. Op 2 juni 1987 werd een vereniging opgericht onder de naam WOUW-Vlechtwerk, een vereniging van maatschappijkritische Wijze OUdere vrouWen. De naam 'vlechtwerk' symboliseerde het dooreenvlechten van alle capaciteiten die WOUW-vrouwen met verschillende godsdienstige, politieke en sociale achtergronden met elkaar bezaten. Sindsdien leidde de Stichting WOUW een slapend bestaan.

WOUW-Vlechtwerk stimuleerde de leden actief te worden in de politiek, de ouderenbonden, besturen en adviesraden teneinde de maatschappelijke positie en de beeldvorming van oudere vrouwen te verbeteren. Het was ook de overkoepelende organisatie voor de WOUW-afdelingen in Amsterdam, Rotterdam, Hengelo, Nijmegen, Arnhem en Leiden en voor de contactpersonen in de provincies, waar vaak geen afdeling was. Ze organiseerden informatie- en themadagen. Ze zetten het WOUW-Netwerk-Nieuws voort onder de naam WOUW-Nieuws. Ze ontvingen de Joke Smit prijs, de overheidsprijs voor emancipatie in 1990. Er was een bestuurscrisis van 1 januari 1998 tot de installatie van het nieuwe bestuur op 19 februari 1998. De Stichting en de landelijke vereniging WOUW werden op 1 januari 2002 opgeheven. De vereniging ging in 2002 op in de Nederlandse Vereniging voor Vrouwenbelangen, Vrouwenarbeid en Gelijk Staatsburgerschap. Het archief ligt opgeslagen bij Atria. Er bestaan nu nog afdelingen in Nijmegen en Amsterdam

 

Actueel  

Twee vrouwen die vanaf het begin veel voor de Wouw hebben betekend, zijn overleden.  

Anita Harting is 30 mei 2023 overleden na een lang ziekbed van 10 jaar, ze is 92 jaar geworden. Anita heeft zich altijd heel actief voor de vrouwenbeweging en Wouw ingezet, vooral ten behoeve van de positie van oudere vrouwen. Ook internationaal was ze actief. 

En Wil Merkies is 7 februari 2018 geheel onverwacht overleden. Met haar bijdragen aan het drie maandelijkse bulletin via vele intervieuws heeft ze veel historie vastgelegd. 

Ode aan Vrouwen van Amsterdam. Mei 2024 is Anita Harting aangemeld om geplaatst te worden op een nieuw digitaal platform omdat Amsterdam dan 750 jaar bestaat. Het AmsterdamMuseum vindt dat er te weinig aandacht is voor vrouwen, nu en in het verleden. Vandaar hun oproep om odes in te leveren van vrouwen die belangrijk zijn geweest voor de stad Amsterdam.  Binnenkort staat het platform op internet. 

 

Anita Harting, prominent lid van Wouw 

Kort: van opgroeien in grote armoede tot afgestudeerd en actief vanaf het begin van de tweede feministische golf. Een van de starters van Wouw-Amsterdam.  

Activiteiten binnen de vrouwenbeweging. Heeft zich internationaal veel ingespannen voor oudere vrouwen waar in Nederland beleidsmatig en onder vrouwen nauwelijks aandacht voor was. Deed daar binnen de Wouw-Amsterdam uitgebreid verslag van, zie tekst onderaan. 

--------------------------------------------------------------------------------------

Biografie van Anita Harting, 1930 - 2023   Is 30 mei 2023 overleden na een lang ziekbed van 10 jaar, ze is 92 jaar geworden. Anita heeft zich altijd heel actief voor de vrouwenbeweging en Wouw ingezet, ook internationaal. Ook haar dochter Liesbeth heeft veel  informatie voor deze biografie gegeven.  

Anita komt uit een arm gezin, had een halfbroer die 13 jaar ouder was. Haar Surinaamse vader is overleden aan tbc toen ze 1 jaar was, was handelaar in zuidvruchten. De moeder van Anita moest toen al snel na haar geboorte gaan werken als werkster; opmerking, er bestond in die tijd nog geen uitkering. Anita werd naar een crèche bij de nonnen gebracht. (Haar moeder werkte al vanaf haar twaalfde jaar, eerst als dienstmeisje, daarna als werkster). 

Haar onderwijzer adviseerde op de lagere school uitdrukkelijk het Gymnasium, hoewel haar moeder daar niets voor voelde. Van 1942 tot 1948 zat Anita op het Barlaeus Gymnasium, waar ze haar grote liefde voor talen en filosofie ontwikkelde. Al op de lagere en middelbare school ergerde ze zich er aan hoe mannen naar vrouwen keken en dat meisjes/vrouwen anders werden behandeld. Toen in 1967 het artikel ’Het onbehagen bij de vrouw’ van Joke Kool-Smit, De Gids, 1967, gepubliceerd werd, was dat een grote opluchting voor haar.  Anita had al jong geleerd dat een vrouw voor zichzelf moet kunnen zorgen. Als scholier en student had ze altijd bijbaantjes omdat haar moeder niet genoeg verdiende. Ook toen zij getrouwd was, heeft zij bijna altijd, ook al was het dan part time, gewerkt.  Anita: ‘vooral na mijn schooltijd werd ik me bewust van de ongelijke behandeling. Toen ik in 1948 ging studeren en solliciteerde naar een studiebeurs voor bijzonder goede leerlingen, kreeg ik te horen ‘we zouden je de beurs graag geven, maar er is ook een mannelijke kandidaat en die gaat natuurlijk vóór’. Hoewel ze hogere cijfers had. Ze studeerde daarna Engels met een normale studiebeurs die ze later terugbetaald heeft. Daarnaast werkte ze vanaf haar schooltijd bij een antiquariaat.  

Van 1955 tot 1965 woonde Anita met echtgenoot in Genéve, die als natuurkundige  bij CERN werkte. Hier is ze enige jaren in psycho-analyse geweest, waar ze zeer gefrustreerd uitkwam en nog vele jaren last van had. In Zwitserland begon ze ook als vertaalster te werken voor o.a. de Raad van Europa. In 1960 werd haar eerste dochter geboren. In 1965 werd haar echtgenoot professor aan de UvA en verhuisden ze weer naar Amsterdam kort voor de geboorte van de tweede dochter. Lees ook het bijdrage van Bernardine Ensink en de reactie van haar dochter erop. Terug in Nederland bleef Anita nog lang vertaalwerk doen. Daarnaast begon zij vanaf midden jaren zeventig Engels en Franse les op scholen te geven.  Aanvankelijk op normale middelbare scholen, later vooral in het volwassenenonderwijs, zoals de Joke Smit Scholen Gemeenschap en was 5 jaar schooldecaan.  

Vanaf ongeveer 2000 bleek Anita’s man aan dementie te lijden. Tot aan zijn dood in 2014 was Anita zeer betrokken en mede hierdoor werd ook haar gezondheid steeds slechter. Uiteindelijk kon ze niet meer thuis wonen.  Vanaf 2014 zat Anita eerst 5 jaar in het verzorgingshuis ‘Emmahof’ in Amsterdam. De bewoners moesten er in 2019 uit, omdat het niet meer aan de voorschriften voldeed. Sanering bleek te duur en het huis werd afgebroken. Via ‘De Wildhoef’ in Overveen kwam Anita nog 3 jaar in Haarlem terecht. Hier kwam wekelijks de vrijwilligster Katrin om een wandeling met Anita te maken en/of om in het Duits voor te lezen. 

Stukjes uitgesproken op haar crematie op 8 juni 2023.

Marjan Nieuwenhuis, gekend vanaf het begin van de vrouwenbeweging; Ita Muller, persoonlijk verhaal; Katrin, laatste drie jaar, vrijwilligster in verzorgingshuis Haarlem; Een persoonlijk herinnering van Bernardine Ensink, later ingeleverd. 

----------------------------------------------------------- 

Activiteiten binnen de vrouwenbeweging    Wordt nog verder uitwerkt.

Anita was o.a.  lid van Man Vrouw Maatschappij (1967); deelname eerste vrouwenpraatgroep (1971); opzetten van Vrouwen Bellen Vrouwen (1973);  deelname VN Vrouwen Conferentie in 1985 en 1995; deelname aan WEMOS en OWN-E , Older Women’s Network Europa, en OWN-NL. Deze organisaties zetten zich in voor beleid voor oudere vrouwen in Nederland en Europa;  Vrouwenbelangen sinds 1997; lid van de VIW, Vrouwenbelangenwerkgroep Internationaal Werk. Anita werd vaak gevraagd om deel te nemen aan beginnende initiatieven, bv. als bestuurslid ‘Vrouw en Muziek’ en de werkgroep ‘Vrouwen en Therapeuten’. Bestuurslid van al bestaande organisaties zoals het IAV (Internationaal Archief voor de Vrouwenbeweging, daarna IIAV, nu Atria). Lid van het landelijke Vlechtwerk Wouw, opgericht in 1982, waar ze gevraagd werd om een werkgroep Buitenland op te zetten, omdat er bijna nooit Nederlandse vrouwen bij belangrijke internationale bijeenkomsten aanwezig waren. Voor deze Buitenlandgroep was Anita nauw betrokken bij conferenties in New York, Wenen, Berlijn en Genéve.N.B. Pas in de jaren tachtig kwam er (internationaal) aandacht voor de positie van oudere vrouwen.  

Vanaf de oprichting was Anita lid van Wouw Amsterdam (1992). Ze zette o.a. de werkgroep Gezondheid op en schreef jarenlang in het Bulletin. Zette zich nadrukkelijk in voor de verbetering van de positie van oudere vrouwen. Kreeg in 2001 een lintje voor haar verdiensten voor de vrouwenbeweging.

 

--------------------------------------------------------------------- 

Wil Merkies, een van vrouwen van het begin, is 7 februari 2018 overleden. Vanaf 1991 was ze eindredacteur van het driemaandelijkse bullitin en werkte mee aan een aantal brochures van de Wouw. O.a. aan een speciaal nummer in het kader van het VN Ouderen Jaar in 1999 met als titel: 'Een Samenleving voor Alle Leeftijden' en een brochure n.a.v. het 10-jarige officiële bestaan van Wouw-Amsterdam met bijdragen van 17 bekende vrouwen in 2002. Ze bleef tot het einde van haar leven actief bij de WOUW, o.a. in de feminismegroep en woonde de Algemene Leden Vergaderingen en themamiddagen bij.

Wil is geheel onverwacht overleden, niemand had het zien aankomen. Op 3 februari werd er in het Parool nog een ingezonden brief van haar geplaatst. Bij de herdenking heeft Saar Boerlage een toespraak namens de Wouw gehouden. Wil was de eerste vrouwelijke sportverslaggever in Nederland in 1949. Zowel het Parool als de Volkskrant schreven een stuk over haar. Bij Atria is Wil toegevoegd aan de 'Bijzondere vrouwen'. Ze was de laatste tien jaar heel actief in haar buurt bij het Geheugen van Oost en gaf daar o.a. schrijf- en interviewcursussen.

Bij de Ihlia is over Wil een boek verschenen in het kader van Levensverhalen van roze ouderen 

Op 28 juni 2022 is bij Historische vrouwen nog onverwacht een artikel verschenen met de titel 'Wil Merkies - De eerste sportverslaggeefste van Nederland' met de nodige info over de vrouwenbeweging en de Wouw.